| Главная » Статьи » Литература » Нарты кадджытæ |
САТАНА 'МÆ КÆФХОР ГУЫМИР
| САТАНА 'МÆ КÆФХОР ГУЫМИР Нарты Сатана чындздзон чызг ысси, æмæ дзы хуртæ 'мæ мæйтæ кастысты. Сатана йæхи сарæзта зæгъгæ, уæд æм-иу адæм кæсынтыл уыдысты. Уыйбæрц рæсугъд уыди, æмæ-иу дондзауæн йæ къæрта йæ къухæй æрхауди, уаргъдзауæн та-иу йæ уаргъ ахауди. Никæй уыд Сатанаимæ абарæн. Нартæ, Æхсæртæггаты сых, буц уыдысты Сатанайæ. Сæ хурыскаст, сæ бонбаизæр дæр Сатана уыди. Уæд дын фурдæнфале сау айнæг æмæ сау къæдзæхты 'хсæн иу сохъыр гуымир иунæгæй царди. Æрыхъуыста уый Сатанайы кой, æмæ йæ 'рфæндыди аскъæфын Сатанайы. Кæфхор гуымир иу бон рацыди хæхтыл, æрхызти кæмттæм. Нартырдæм йæ ных сарæзта 'мæ хъахъхъæны. Нартæ сæ хъазты уыдысты тымбылæй æмæ симдтой. Кæфхор гуымир цæм æргом бацæуын нæ уæндыди. Стæй райхæлди изæрырдæм симд, æмæ сæ адæм хæдзæрттæм цыдысты. Уæд Сатана дæр фæцæйцыди. Æвиппайды йæ размæ фæци Кæфхор гуымир, æмæ йыл йæхи ныццавта. Фурды сæрты йæ ахаста, æмæ йæ бамидæгкодта йæ лæгæт-хæдзары. Æрæппæрста йæ артдзæсты цур, æмæ худæгæй марди. – Ауадз мæ, цы дын кодтон? – дзуры йæм Сатана. – Æз дæу куыд ауадзон? Кæд æмæ мыл бон æхсæв нæ кодта, ме хсæв мыл бон нæ кодта дæу тыххæй? – Уæдæ ам кæдмæ тъыстæй уыдзынæн? – Æз дæу Нартæм нал ауадздзынæн. – Уый нæ уыдзæни ме гасæй. – Уыдзæни де гасæй. Дæ мардæй та хъалон райсдзынæн Нартæй. Сатана ницыуал загъта. Уæд дын иу хатт Кæфхор уæйыг фæцыди балцы. Сатана азылди къуымты, æмæ ауыдта иу зæронд усы бастæй. – Чи дæ, мæ мадыхай? – Дæ мад дæ хурæй бафсæда. Ды ма мæм бадзырдтай мады номæй. Æз Кæфхор гуымиры мад дæн. – Æмæ уæд баст та цæмæн дæ? – Уый дардыл дзуринаг у. Нартæм фыдбоны рæсугъд чызг равзæрди æмæ мæ фырт уырдæм сагъуыд. Сатана йæ хонынц. Æз æй нæ уагътон, уый йæ фæнд нæ ивта. Уæд фæмæсты дæн, æмæ кард фынгыл ныццавтон. Кард фæстæмæ фесхъиудта æмæ мæ фырты цæстыл сæмбæлди, æмæ йæ иу цæстæй бакуырм. Уый мæм ысмæсты, æмæ мæ ам ныббаста. Тухæнкæнын. Уый Нартæм фæцыди... Дæхæдæг та чи дæ? – Æз Нартæй дæн, – зæгъы Сатана. – Дæ фырт мæ раскъæфта, фæлæ æз йемæ цæринаг нæ дæн. Фæлтау мæхи амардзынæн. – Уæдæ Сатана ды дæ? Нæ мæ уырны. Фæлæ кæд æцæг Сатана дæ, уæд- иу фурды уылæнтыл дæ цæссыгтæ æрæппар æмæ фынкæй к' ацæуой, уæд мæ бауырндзысты дæ ныхæстæ. Сатана йæ цæссыгтæ фурды ныппæрста. Фурд урстанхъа фынк фестади, æмæ уыцы фынк уылæнтыл фаллаг былмæ ацыд. Нартæ Сатанайы агуырдтой, æмæ йæ н' ардтой. Фурды былмæ рацыдысты. Уырызмæг, мæхи ахсон зæгъгæ, йæ дарæс раласта. Фурды бацыд, æмæ йыл сæмбæлдысты уыцы урс танхъа фынчытæ. Уырызмæджы буар рæхойгæ рыст ыскодта. Фембæрста хъуыддаг Уырызмæг, æмæ уый дæр йæ цæссыгтæ 'ркалдта фурды. Уыцы цæссыгтæ та здухгæ Сатанайырдæм ацыдысты уылæнтыл. Сатана донæй йæхи куыд æхсадта, афтæ Уырызмæджы цæссыгтæ Сатанайы буар ыссыгътой. – Мæ буар цыма судзы, афтæ мæм кæсы, – загъта Сатана. – Уæдæ Нартæ дæу агурынц. Æмæ хъус: æз мæ кæфхор фыртимæ цæринаг нал дæн. Уæртæ къуымы ис дыууæ бæлæгъы. Рахæсс цæ. Ды иуырдæм ацу бæлæгъыл, æз – иннæрдæм. Æмæ уæд аирвæздзыстæм. Сатана дыууæ бæлæгъы дæр доны былмæ раласта. Стæй зæронд усы йæ бастæй суæгъд кодта. Æрцыдысты доны былмæ. Сатана дзы иу бæлæгъы сбадти, æмæ, урс фынчытæ чердыгæй цыдысты, уырдæм араст. Зæронд ус та иннæрдæм ацыди. Уæд фæзынди Кæфхор гуымир йæ хæдзармæ. Къуымты разылди, æмæ никæй ары. Акасти фурдмæ. Йæ мад цы бæлæгъы фæцæйцыди, уый ауыдта. Æмæ æвиппайды фурды дон æрбацъырдта 'мæ йæ мады рацахста. – Кæм и м' ахæст? – Сæхимæ фæцæуы. Сохъхъуыр-гуымир фырмæстæй йæ мады аныхъуырдта, йæхæдæг расырдта Сатанайы. Асырдта йæ 'мæ ныххудти. Фурдыл ныффукодта. Фурд уылæнтæ фестади, æмæ Сатанайы æд бæлæгъ систой уылæнтæ. Сатанайы бæлæгъ фæуæлгоммæ и, æмæ Сатана доны ныххаудта. Фæлæ йæ Донбеттырты чызджытæ рацахстой æмæ йæ сæхимæ бакодтой. – Чи дæ, ацы дзæбæх чызг? – Нарты Сатана дæн, Кæфхор гуымир мæ раскъæфта 'мæ дзы ралыгътæн. Сатанайæн Донбеттырты чызджытæ фынг авæрдтой. Хорз æй федтой æмæ йæ фæрсынц: – Азилын дæ нæ фæнды? – Фæнды. Куыд нæ мæ фæнды! Кæфдзоныгъ-бæлæгъыл абадтысты Сатана 'мæ Донбеттырты чызджытæ. Ныр Уырызмæг доны был лæууы. Æмæ Уырызмæг ыскуывта: – Ме сфæлдисæг Хуыцау, кæд ацы бæлæгъы Сатана бады, уæд доны уылæнтæ мердæм фæйлауæнт. Доны уылæнтæ Уырызмæджырдæм фæйлауын байдыдтой. Бæлæгъ хæстæгæй-хæстæгдæр цыди. Æрбаввахс и Уырызмæгмæ; æмæ йæм Уырызмæг багæпкæнон куыд загъта, афтæ йæм Сатана дзуры: – Дæхи бауыром, Уырызмæг, чъылдымдзæф кæндзынæ. Уырызмæг фæстæмæ фæкасти, æмæ Кæфхор-гуымиры ауыдта. Уырызмæг æм фездæхти, æмæ кæрæдзиуыл сæхи ныццавтой. Кæфхор-гуымиры Уырызмæг йæ быны æрæфсæрста æмæ йын йæ хурх ныллыгкодта, æмæ йæ фехста хурыскæсæнырдæм. Уыйадыл хур райсом куы фæкæсы, уæд сырхæй фæзыны. Уырызмæг Донбеттырты чызджытæн арфæ ракодта, æмæ рараст и Сатанаимæ. Нартыбæстæм æрхæддзæ сты, æмæ куыннæ фæцинкодтаиккой Нарт Уырызмæджы лæгдзинад æмæ Сатанайы 'рцыдыл! | |
| Просмотров: 313 | Комментарии: 1 | |
| Всего комментариев: 0 | |
