| Главная » Статьи » Литература » Нарты кадджытæ |
ДАУДЖЫТЫ ЛÆВÆРТТÆ СОСЛАНÆН
| ДАУДЖЫТЫ ЛÆВÆРТТÆ СОСЛАНÆН Уæларвон Сафа сфæндкодта дауджытæн куывд ыскæнын. Æрхуыдта лæгтыдзуар Уастырджийы, арвнæрынгæнæг Уациллайы, сырдты хицау хъæрæу Æфсатийы, фысфосыбардуаг Фæлвæрайы 'мæ уæларв Куырдалæгоны. Æрхуыдта йæ куывдмæ дымгæтыбардуаг Галæгоны дæр, стæй фурдæй дæтты хицау Донбеттыры. Бадынц дауджытæ Сафайы хæдзары, нуазынц сау бæгæны дзæбидыры сыкъатæй. Уырдыгыстæг та цын Нарты Сослан уыди. Уæд Сосланы цæрæнбоны тыххæй рауагъта гаджидау лæгтыдзуар Уастырджи. Æмæ банызта йæ нуазæн Уастырджи. Уыйфæстæ Сосланы цæрæнбоны тыххæй банызта Æфсати. Арфæ йын ракодта Сослан æмæ загъта: – Æфсати, дæ бар ысты сырдтæ иууылдæр хохæй-быдырæй. Хъахъхъæныс цæ дæ бæрзондæй, æмæ цæм нæ уадзыс хæстæг бацæуын зæххон адæмы. Сафа дæр Сосланы фарс фæлæууыд, æмæ дзуры Æфсатимæ: – Дæ фос кæмтты дзæгъæлы куы сæфынц, уæд цæ хæлæг кæныс адæмæн? Чъынды ма у, Æфсати. Бахайкæн адæмæн дæ фосæй. Уыцы дзæбæхдзинад дын рохуаты нæ баззайдзæн. Хорз зæгъгæ загъта Æфсати. – Бахайкæндзынæн æз Нартæн мæ фосæй, фæлæ бынтон лæвар нæ. Цуанон-иу цуаны куы цæуа, уæд-иу рахæссæд йемæ æртæ чъирийы, æмæ-иу уыцы æртæ чъирийæ æфцæгыл мæ ном ыссарæд. Стæй-иу Саухохы сырд ку' амара, уæд-иу ын йæ рахиз ысгуы, фыдздзаг ыл чи сæмбæла, уымæн радтæд – æмбæлæггаг. Банызта Сосланы цæрæнбоны тыххæй Фæлвæра дæр, æмæ загъта: – Цæмæй дын бирæгътæ дæ фосæй къаддæр давой, уый тыххæй дын, Нарты Сослан, æз бацамондзынæн арфæйы ныхæстæ. Дæ фосмæ дын-иу бирæгътæ куы лæбурой сæрвæты, уæд-иу ды уыцы ныхæстæ зæгъ, æмæ æз дæ фосæй иуы дæр нæ бауадздзынæн ахæссын... Банызта Сосланы цæрæнбоны тыххæй арвнæрынгæнæг Уацилла дæр. Арфæ йын ракодта Сослан нæртон æгъдаумæ гæсгæ. æмæ загъта Уациллайæн: – Абон дæ æз адæмæн иу хæрзиуæг курын. Фехъуыстон: дæ дзыппы ис хоры нæмгуытæ. Æмæ цæ ма бахæлæгкæн адæмæн – стыр бузныг дæ уыдзысты. Хорз зæгъгæ загъта Уацилла. – Раддзынæн æз ацы хорынæмгуытæй Нартæн. Уалдзæджы, куыддæр зæхх ыстæфса, афтæ-иу цæ хуссарварс байтауæнт. Æмæ цæ афæдзæй-афæдзмæ хæрынæн цы хъæуы, уый цын дзы 'рзайдзæни хор. Райста йæ къухмæ дзаг дзæбидыр Куырдалæгон дæр. – Гъы, Куырдалæгон, – загъта Сафа, – æппынæдзух кæрдтæ аразыс æмæ сæрыс болат-адæмы. Бон изæрмæ хойыс дзæбугæй дæ куырдадзы, æмæ нæ иу уысм æнцой нæ уадзыс. – Бамбæрстон, Сафа, цы уагæн нæ 'рхуыдтай дæ куывдмæ, уый – зæххон адæмæн нæ хорздзинад курыс. Хорз фæуæд! Сараздзынæн æз Нартæн æфсæнфындз дзывыртæ мæ куырдадзы, æмæ дзы уалдзæг Нарт сæ хуымтæ кæндзысты. Арфæ йын ракодта Сослан дæр æмæ загъта: – Йе, Куырдалæгон, æрвон куырд, дæ номыл мах адджын бæгæны 'хсиддзыстæм, æмæ дын уымæй дæ ном ардзыстæм æрвылбон! Стæй йе 'ргом Галæгонмæ раздæхта Сослан æмæ йын афтæ зæгъы: – Цæй-ма, ды дæр, тызмæг Галæгон, мауал уадз Нартыл дæ тымыгътæ, дæ уад, дæ дымгæ! Æгæр бирæ нæ домыс, нæртон гуырд зæгъгæ загъта Галæгон. – Æз дын дзырд куы радтон, уæддæр йæ сæххæст мæ бон нæ бауыдзæн. Фæлæ-иу фæззæджы уæ хоры кæритæ куы сыгъдæгкæнат, уæд-иу æз мæ дымгæ арвитдзынæн, æмæ-иу уын уый уæ хорынæмгуытæ фæхицæнкæндзæн зыгуым æмæ цъацъайæ. Бузныг, Галæгон зæгъгæ загъта Сослан. – Дæдтын дын æз дæр нæртон лæджы дзырд: нæ кæритæн-иу сæ фæстаг фыййаг дæу уыдзæн. Уыйфæстæ Сосланы цæрæнбоны тыххæй банызта дæттыбардуаг Донбеттыр. Уымæн дæр та нæртон æгъдаумæ гæсгæ арфæ ракодта Сослан æмæ загъта: – Донбеттыр, зонæм æй, дæттæ иууылдæр дæ бар ысты. Бирæ тых дæм ис, æмæ дæуæй дæр курын Нарты адæмæн исты хорз. – Мæ дæттыл-иу куырæйттæ аразут. Мæнæй та уын уыцы лæвар. Æз бафæдзæхсдзынæн мæ чызджытæн, цæмæй уын уæ куырæйттæн сæ цæлхытæ æнæрынцойæ зилой. Арфæ ракодта Сафа йæ уазджытæн сæ лæвæртты тыххæй æмæ цæ рафæндарасткодта алкæй дæр йæ фæрныг хæдзармæ. | |
| Просмотров: 347 | Комментарии: 1 | |
| Всего комментариев: 0 | |
